Türkiye Ekonomisi Phillips Eğrisi ve Stagflasyon

Phillips Eğrisi; ekonomide işsizliği azaltmak için alınacak önlemlerin nominal ücretleri yükselttiğini, aksine işçi ücretlerinin düşmesi durumunda da (toplam talepteki azalma nedeniyle) işsizliğin arttığını belirtmektedir.

Özetle; enflasyon ve işsizlik oranı arasındaki ters yönlü ilişkiyi göstermektedir. Bu bağlamda yüksek enflasyonun işsizlik oranını azaltıcı etkisiyle ekonomik büyümeyi olumlu etkilediğini varsaymaktadır.

2002-2016 yılları arasındaki dönemsel analizim aşağıdaki gibidir;

Hesaplanan bu veriler ışığında Kolerasyon Katsayısı r= - 0,082043 olarak bulunmuştur.

Bu katsayı bize Türkiye’ de enflasyon oranı ve işsizlik oranı arasında Phillips Eğrisi’ nin de ifade ettiği gibi ters yönlü bir İlişkinin varlığını ortaya koymakla birlikte bu ilişki çok zayıf olarak karşımıza çıkmaktadır.

1988-2000 dönemi arasında  Kolerasyon Katsayısı r= - 0,166179 olarak hesaplanmıştır. Katsayının giderek 0 değerine yakınlaşması Türkiye’ de enflasyon oranı ve işsizlik oranı arasındaki ters yönlü

ilişkinin azaldığını göstermektedir. (Bu değerin ilerleyen yıllarda 0 çıkması durumunda parametreler arasında doğrusal bir ilişkiden söz etmek imkansızlaşacaktır. ) Yani Türkiye’ de1988-2000 ve 2002-2016 yılları arasındaki veriler mukayese edildiğinde enflasyon arttıkça işsizlik oranı da artış göstermektedir ve bu durum ise olası bir Stagflasyon senaryosunu gündemimize taşımaktadır.

Şekil-1

Stagflasyon; kısaca durgunluk içerisinde gerçekleşen enflasyon olarak ifade edilebilir. Bu senaryoda, toplam üretimde görülen durgunluk ile enflasyon döneminin aynı anda görülmesi ve bunun yanında ücretler ve fiyatların birbirini takip ederek yükselmesine karşın, ürün ve işgücü talebinin artmaması(işsizlik oranında artışa neden olur) söz konusu olur. Stagflasyon da; tüm ekonomide fiyatların hissedilir derecede yükselmesiyle beraber, üretim faktörlerinin en düşük düzeyde tutulması( arz kanununa aykırı bir durumdur) gerçekleşir.

Stagflasyona yol açan en önemli faktörlerden bazıları olarak karşımıza döviz kuru ve ithal fiyatlarındaki değişme çıkmaktadır.

Döviz kurundaki değişim ithal ürün fiyatlarını doğrudan etkilemektedir,

Şekil 1’ de 2002-2015 arası USDTRY paritesindeki değişim görülmektedir, değişimin bu momentumla devam etmesi Stagflasyon senaryosunu da beraberinde getirmektedir.

BREXIT

Bilindiği üzere 23 Haziran’ da İngiltere’ de Avrupa Birliği’ nden çıkıp çıkmama konusunda referandum yapılacak. Bu konu 2 açıdan incelenebilir;

  A-   AB’ den çıkmak kolay mı zor mu?

1- Lizbon Antlaşması’ yla yapılan güncellemelerden sonra mevcut AB mevzuatına göre isteyen AB üyesi ülke kolay bir şekilde AB’den ayrılamamakta.

 2-Lizbon Antlaşması’ nın 50. Maddesine göre, üye ülkenin ayrılma talebini bildirmesinden itibaren 2 sene içinde AB ile AB' den çıkma niyetindeki ülke arasında yapılacak müzakereler

neticesinde bir ayrılma antlaşmasının imzalanması gerekmekte. Bu süre tarafların mutabakatıyla uzayabilmekte.

  3-İmzalanacak antlaşmanın da, AB Parlamentosu’ ndan alınacak olumlu görüşün ardından AB Konseyi tarafından nitelikli çoğunlukla onaylanması gerekmekte.

  B-   İngiltere AB’ den çıkarsa Türkiye’ nin AB üyelik süreci nasıl etkilenir?

 1-İngiltere 23 Haziranda’ ki referandumda birlikten ayrılma kararı alırsa, bunun Türkiye-AB ilişkilerine de olumsuz bazı yansımaları olabilir. 

 2-Diğer birçok AB üyesiyle karşılaştırıldığında İngiltere, Türkiye’ nin AB sürecine en fazla destek veren ülkelerin başında geliyor. (BREXIT referandumunun gündemde fazlaca yer almadığı zamanlarda) İngiltere halkının da Türkiye’ nin AB üyeliğine pek de karşı olmadığı bugüne kadarki tüm kamuoyu yoklamalarında görülmekte.

 3-İngiltere’ nin Birliği terk etmesinden sonra Türkiye’ nin üyeliği konusunda da daha zor bir döneme girebileceği konusu karşımıza çıkmakta.

    BREXIT referandumundan İngiltere' nin AB üyeliğinden ayrılma kararı çıkması durumunda bu AB ülkeleri ve AB ile paydaş gruplar üzerinde şok etkisi yaratacaktır. Elbette ki bu durum Avrupa' nın ( hatta Dünya' nın) finans merkezi olan İngiltere üzerinde de finansal açıdan bir çok risk barındırmakta. AB, üyelikten ayrılan İngiltere' nin artık kendi finans merkezleri olmaması konusunda çeşitli aksiyonlar alacaktır, vergilendirme, kısıtlama uygulamaları vb. ile AB orjinli İngiltere' de faaliyet gösteren finansal kuruluşları tekrar AB topraklarına taşıma konusunda çeşitli uygulamalar yapacaklar gibi gözükmekte.