BİLİNÇSİZ BÜYÜYEN İŞLETMELER

          İşletmeler kar amacıyla kurulurlar ve karlarını arttırmak için de sürekli büyümek isterler. Ancak sürekli büyüme aksiyonunu sermaye yetersizliği engellemektedir. Bu olumsuz durum için günümüz finansal piyasalarında çözüm hazırdır; tabi ki banka kredileri. ( Yazımızın konusu küçük çaplı işletmeleri kapsadığı için halka açılmaya değinilmemiştir.) İşletmeler çoğu zaman gelecekteki mali durumlarını iyi analiz etmeden makyajlanmış bilançoları ile bankalardan kredi almaktadırlar. Burada bankalar bahse konu işletmelerin bilanço analizlerini iyi yapmalıdırlar.Batık kredilerin kümülatif toplamı her zaman bir bankacılık krizi için tetikleyici olabilecek bir durumdur ki bu konu ayrıca bir incelemeye ihtiyaç duymaktadır.

       Buradaki temel sorun "İşletmelerin Büyüme Hızının Finansal Kaynak Bulma Hızını" geçmesidir. İşletmeler makyajlanmış bilançoları ile ihtiyaç duydukları finansmanı sağlamaktadırlar. Tabi ki burada işletmeye giren finansman kaynağı uzun vadede çıkan fondan daha azdır işte bu aradaki fark faizdir. İşletmeler faiz yükü altına girerek bu fonları talep etmektedirler. Bu bahse konu işletmelerin genel faaliyet planları, satışları ve paydaş grupları incelendiği zaman işletmelerin aslında dış finansal kaynak bulma hızından daha hızlı büyüdüğü görülmektedir. Bu büyüme olumlu olarak algılansa da aslında işletmelerin asıl batma nedenleri listesinde tepeye oynamaktadır. Şöyle ki; işletmeler sürekli büyümeye devam etmekte fakat bir süre sonra dış finansal kaynak bulmakta zorluklar baş göstermektedir hatta öyle bir zaman gelmekte ki; işletmeler normal faaliyetlerini karşılayacak fonu bile bulamayacak duruma gelmektedirler. İşletme kantitatif olarak büyüktür ancak finansman kaynağı bulamamaktadır. 

     Toplam Maliyetler = Sabit Maliyetler + Değişir Maliyetler denklemindeki sabit maliyetler, işletmeler hiçbir faaliyette bulunmasalar bile işletmelerin katlanmak zorunda kalacakları maliyetleri gösteren değişkendir. İşte burada işletmenin gereksiz büyüme güdüsü neticesinde faaliyet hacmi büyümüş ve sabit maliyetler de artış göstermiştir. Faiz ile kullanılan dış finansman işletme büyürken zaten tüketilmiştir ve işletme sabit maliyetlerini karşılayacak finansman bulamamaktadır. İşte bu duruma gelindiğinde bilanço makyajlamaları bile soruna çare olamamakta ve dış finansman kaynağı bulunamamaktadır ve kullandığı fonun faiz ödemelerini gerçekleştirememekte ve sabit maliyetlerini de karşılayamamaktadır. kötü son elbette ki kaçınılmazdır.

      Türkiye' de batan aile işletmelerinin büyük bir kısmı bu nedenle batmıştır ve batmaktadır. Burada alınması gereken önlem; işletmenin gelecekteki satışları, faaliyet planları ve paydaş gruplarının iyi bir analiz sürecinden geçirilmesi bu analizlerin sonuçlarına göre dış finansman kaynağı araştırılarak gerekli fonun kullanılmasıdır. Yani işletmeler daha fazla dayanaksız büyümek için sürekli dış finansman kaynaklarına başvurmamalıdır. İşletmelerin büyümesinin sürdürülebilir olacağının araştırması yapılarak dış finansman kaynakları bu araştırmanın neticesine göre kullanılmalıdır.

     Bu durumu formülize etmek istersek; GR=FR olmalıdır. Eğer GR>FR olursa işletmenin büyümesi sürdürülebilirlikten uzaktır demektir. GR<FR durumunda ise; işletmenin kaynaklarının atıl kalması durumu söz konusudur. ( GR: Growth Rate, FR: Financial Resources)