FAİZ VE YATIRIM İLİŞKİSİ

          Şu sıralar gündemde olan ekonomik konuların başında geliyor Merkez Bankası' nın faiz kararları. Bu haberleri izleyen kişilerin bir kısmı " Hükümet faizler insin diyor, MB neden indirmiyor yanlış yapıyor vb" gibi söylemler içindeler ancak bu kişilerin faizden anladıkları 2 şey var. 1.si ; bankaya para yatırsam ne kadar getirisi olur?, 2.si ise; ev alacağım ne kadar faiz öderim? Ancak işin boyutu bu kadar yüzeysel değil elbetteki. 

           Bir ülke ekonomisindeki özel sektör yatırımlarını en çok etkileyen parametrelerin başında faiz oranları gelir. Ünlü Britanyalı ekonomist John Maynard KEYNES, 1936 yılında yayınladığı İstidam,Para ve Faizin Genel teorisi çalışmasıyla ekonomi literatürüne "Sermeyanin Marjinal Etkinliği" kavramını kazandırmıştır. Bu kavrama göre; faiz oranlarının yüksek seyrettiği durumlarda firmalar faiz getirisi elde etme güdüsüyle hareket ederler ve toplam yatırımlar düşer. Şöyle ki; firmalar yatırım kararı almadan önce faiz oranlarına bakarlar, eğer faizden elde edilecek getiri, yatırımlardan elde edilecek getiriden fazla ise firmalar yatırımdan vazgeçerler. Bunun nedeni faiz oranlarının yüksekliği nedeniyle sermayenin marjinal etkinliğinin düşük olmasıdır yani sermayenin efektif olarak kullanılmasının faizlerden daha az getiri sağlamasıdır. Ayrıca; yatırımlar neticesindeki getirinin elde etme süresi faiz getirisi elde etme süresinden daha fazladır ve bugünün parası yarının parasından daha değerlidir.   

          Faizlerin aşırı düşük olması da bir ekonomik sorun teşkil etmektedir. Faizlerin çok düştüğü durumlarda tasarrufların yatırım kanalıyla reel piyasalar aktarımı azalacaktır. Bireyler faizler düşük olduğu için ellerindeki parayı saklama güdüsüyle hareket edecek ve bu para finansal sisteme kanalize olmayacaktır.

        Sonuç olarak yapılması gereken şudur; faizler sermayenin marjinal etkinliği çok fazla azaltmayacak kadar düşük ve yatırımcıyı küstürmeyecek kadar yüksek olmalıdır. Burada görev tabi ki Merkez Bankası' nındır. Merkez Bankası, mikro ve makro ekonomik analizler ışığında faiz oranlarını bahsettiğim koşullara göre belirleyerek hem yatırımların azalmasını önleyecek hem de tasarrufların reel sektöre akmasının önünü açacaktır.